زرنا سازه آبی

اهداف انتقال آب از مسیر زرنا:

انتقال آب در کانال های زیرزمینی در هوای گرم و خشک تابستان موجب جلوگیری از تبخیر آب از سطح کانالها بوده و تا حد زیادی موجب حفظ آب در برابر تبخیر شدید مناطق کویری و بیابانی می شود و مقدار این صرفه جویی قابل توجه بوده است.

میزان تلفات آب در کانالهای سطحی تابعی از طول کانال و عرض آن، شدت تبخیر از سطح آزاد آب و همچنین طول خاک خیس شده در دو طرف کانال و شدت تبخیر ازسطح خاک خیس شده و عرض نشت آب در اراضی اطراف می باشد که می توان به صورت زیر نشان داد:

E=L1 W1 P1 + L2 W2 P2

مقدار کل تبخیر=E

طول کانال=L1

عرض کانال=W1

تبخیر آزاد=P1

طول اراضی مجاور دو طرف کانال=L2

متوسط عرض خاک خیس شده دو طرف کانال=W2

متوسط تبخیر از سطح خاک خیس شده دو طرف کانال=P2

زرنا موجب حفاظت از آب در برابر برداشتهای غیر مجاز و آلودگی آب توسط انسان و حیوانات بوده و آب گوارا و بهداشتی را به روستا یا مزرعه انتقال می‌داده است.

زرنا موجب جلوگیری از آلوده شدن آب به تخم علف های هرز در مقایسه با کانال‌های روباز بوده است.

زرنا موجب جلوگیری از گرم شدن آب قنات در فصل تابستان بوده و آب خنک را به مزرعه و باغات منتقل می نموده که آبیاری با آب خنک برای باغات و مزارع در دل کویر نعمت بزرگی بوده و موجب طراوت باغات و صرفه جویی در مصرف آب و کاهش تعرق گیاهی و طولانی‌تر شدن دور آبیاری می‌گردد. در تابستان زرنا باعث می شود که در مقایسه با کانال های انتقال معمولی آب سردتر به مزرعه برسد و این موضوع در افزایش دور آبیاری و صرفه جویی آب موثر می‌باشد و بالعکس انتقال آب از مسیر زرناها در فصل زمستان موجب جلوگیری از سرد شدن آب می‌باشد و در فصل زمستان آب قنات با توجه به سرمای سوزان مناطق کویری خیلی گرمتر در آبادی مظهر می شده و برای مصارف شرب و بهداشت مطلوب بوده است.

استفاده از زرنا مانع از رشد انواع جلبکها و ریشه درختان در مسیر انتقال بوده و زحمت لایروبی را کم می کرده است. حفاظت از حریم مسیر انتقال آب زرنا نسبت به کانالهای سطحی آسانتر بوده و استهلاک آن کمتر بوده است.

ریزش آب به درون زرنا موجب هوادهی بیشتر به آب بوده و کیفیت آب بهتر می شده است.

البته طبق فرمایشات دكتر قمرنیا عضو هیئت علمی گروه آب دانشگاه رازی تفاوت عمده زرنا با قنات گذشته از شیب آن، منبع آن می‌باشد كه در زرنا خلاف قنات آب‌های سطحی همچون رودخانه را هدایت می‌كند.